Witte Rook?
Mr. Barry Meruma - Advocaat | Directeur HABITAT advocaten
Als ik dit schrijf, zijn net de eerste sneeuwvlokjes voorspeld. Het regent, waait en klotst en de vlammende herfsttooi buiten is veranderd in natuurlijke verstilling. Ik denk aan de roef van een historisch woonschip. In gedachten ruik ik de vage geur van oud hout en een vleugje diesel, en voel ik de warmte van een snorrende houtkachel. Hollandse gezelligheid in de geborgenheid van een schip, alleen de boerenkool ontbreekt nog op dit uur... Maar dan wordt er plots op de deur geklopt en meldt zich een groepje omwonenden.
HOUTSTOOKOVERLAST
Rookoverlast door houtkachels. Het is een onderwerp dat de gemoederen al sinds jaar en dag bezighoudt. Compleet met voor- en tegenstanders, handhavingsacties door gemeenten, brancheorganisaties van houtkachelleveranciers die adviseren over schoon stoken, en organisaties die de gezondheidsschade en hinderaspecten uitlichten. In ons archief vond ik een brief uit 1994 van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, waarin houtstookoverlast als probleem op de agenda werd gezet.
LANDELIJK PLATFORM HOUTSTOOK
Ons kantoor was een aantal jaren geleden betrokken bij het Landelijk Platform Houtstook, waarin ook het RIVM, het Longfonds, de GGD, en voor- en tegenstanders van houtstook vertegenwoordigd waren. Samen gingen we op zoek naar mogelijkheden om gezondheidsschade en overlast te beperken en te adviseren over benodigde kennis- en juridische instrumenten.
OBJECTIVITEIT
In een recente uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State over een stooksituatie in Coevorden, kreeg de gemeente te horen dat het huiswerk opnieuw moest worden gedaan. Belangrijk punt in deze zaak was dat de mate van overlast niet subjectief mocht worden vastgesteld, bijvoorbeeld door een verklaring van een omwonende of toezichthouder over ‘stinkende rookontwikkeling’ of een foto van zwarte rook. Er moest zoveel mogelijk objectief door metingen en waarnemingen aannemelijk worden gemaakt dat er sprake was van een overlastsituatie die in ernstige mate afweek van een ‘normale’ manier van stoken. De zaak in Coevorden betrof overigens geen woonboot.
OVERLAST BETEUGELEN
Ik heb de indruk dat de maatschappelijke verdraagzaamheid als het gaat om dit onderwerp minder wordt, maar het gebruik van houtkachels is nog steeds een normaal en veelvoorkomend fenomeen. Er zijn geen duidelijke wettelijke normen, en dat leidt ertoe dat een handhavingsactie door de overheid alleen in extreme overlastsituaties succesvol kan zijn.
Maar nu de meeste woonboten drijvende bouwwerken zijn geworden, kan een gemeente naast het overlastartikel in de algemene plaatselijke verordening ook het overlastartikel 7.22 van het Bouwbesluit 2012 en de opvolger daarvan in de Omgevingswet inzetten om, al dan niet op verzoek van omwonenden, overlast te beteugelen. Met de Omgevingswet kan het nog een stap verder gaan: de gemeenteraad kan gebieden aanwijzen waar het gebruik van houtkachels verboden is.
De overlast door houtrook kan ook aanmerkelijk worden beperkt door het gebruik van de juiste brandstoffen, het toepassen van de juiste, op volledige verbranding gerichte stooktechniek, en door rekening te houden met de weersomstandigheden. Voor woonboten in een stad ligt het voor de hand dat houtstook eerder tot problemen kan leiden, omdat de schoorsteenpijp vaak net boven het straatniveau ligt. Bekend is dat naarmate de schoorsteenpijp hoger is, het ervaren van overlast sterk vermindert.
GA ER VERSTANDIG MEE OM
De boodschap is: ga verstandig om met het stoken van hout. Om daarbij te helpen, heeft de rijksoverheid informatie bij elkaar gebracht op stookwijzer.nu, inclusief interessante doorverwijzingen en een recent factsheet van oktober 2023. Ook leveranciers van houtkachels zullen je met veel enthousiasme kunnen informeren.
Wie meer juridische informatie wil over het objectiveren van houtstookoverlast, verwijs ik graag naar het kennisdocument van de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak uit 2019, Gezondheids- en hindereffecten door houtkachels van particulieren, en uiteraard naar de jurisprudentie met betrekking tot dit onderwerp.
Een gezellige winter toegewenst! Wij gaan ons voorbereiden op de komst van de door velen gevreesde Omgevingswet, die ingaat op 1 januari 2024. Daarover in een volgende bijdrage meer. •
Als woonbootadvocaat schrijft Barry Meruma regelmatig juridische artikelen voor het woonboten magazine VLOT.